بررسی مقارن مراحل تربیت فرزند در قرآن، حدیث، عهد عتیق و تلمود

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه مذاهب اسلامی تهران

2 استاد دانشگاه مذاهب اسلامی تهران و دانشیار دانشگاه امام صادق(ع)

3 استادیار دانشگاه مذاهب اسلامی

4 دانشیار واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد

10.22034/iued.2022.542595.2157

چکیده

احادیثی در کتب روایی اسلامی موجود است که اشاره به سه مرحله هفت ساله برای تربیت فرزندان دارد. با مطالعات آیات و روایات دیگر، دوره قبل از تولد نیز شامل اقدامات تربیتی است. همچنین در قرآن کریم و احادیث، توصیه‌ها و نکاتی دربردارنده چگونگی تربیت فرزندان موجود است. از طریق تلفیق و تطبیق مراحل با توصیه‌های تربیتی و توجه به جنسیت دختر و پسر که باعث تفاوت ویژگی‌های شخصیتی و وظایف می‌شود، می‌توان به تحلیلی از مراحل تربیت فرزندان در قرآن و حدیث دست یافت. در عهد عتیق و تلمود نیز توصیه‌های تربیتی برای فرزندان وجود دارد که می‌توان برای آن‌ها سه مرحله پیش از تولد تا شش سالگی، شش تا سیزده سالگی، سیزده تا هجده سالگی و جوانی در نظر گرفت. از مقایسه بین مراحل تربیت فرزندان در اسلام و یهودیت نتیجه می‌شود که اگر چه نکات مراحل تربیت فرزند در برخی موارد مشترک است اما مراحل در اسلام به تفصیل و کامل و تفکیک سنی بیان شده‌است و موارد جدیدی با توجه به ظرفیت بالاتر بشر در زمان اسلام مطرح می‌شود. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی- مقایسه‌ای و شیوه جمع‌آوری اطلاعات، کتابخانه‌ای و با بررسی آیات، تفاسیر، بررسی خانواده احادیث و روایات دیگر، عهد عتیق، تلمود و کتب دیگر بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative study of the stages of raising children in Quran, hadith, The old testament and Talmud

نویسندگان [English]

  • zeinab taghaddosi 1
  • abbas musallai poor 2
  • atefeh zarsazan 3
  • bakhshali ghanbari 4
1 University of Islamic Denominations
2 استاد دانشگاه مذاهب اسلامی تهران و دانشیار دانشگاه امام صادق(ع)
3 University of Islamic Denominations
4 Islamic Azad University Of Central Tehran Branch IAUCTB
چکیده [English]

There are hadiths in narration books that refer to three seven-year stages for raising children. Also in the Holy Quran and hadiths, there are recommendations and tips on how to raise children. Through analyzing, combining and adapting the steps with educational recommendations and paying attention to the gender of girls and boys, which makes the difference between the personality traits and the duties of the girl and the boy, can reach the stages of upbringing children in quran and hadith. In the Old Testament and Talmud, there are also educational recommendations for children that can be considered three stages before birth to first six years, six to thirteen years, thirteen to eighteen years and youth. From the comparison between the stages of raising children in Islam and Judaism, it is concluded that although the points of the stages of raising children are common in some cases, but the stages in Islam are expressed in detail and paying attention to the age and new cases are considered due to higher human perception capacity in Islam time. The research method is descriptive-analytical and the method of collecting information is library, and it is with studing verses, interpretations, examining the family of hadiths and other narrations, The Old Testament, Talmud and other books.

کلیدواژه‌ها [English]

  • upbringing stages
  • children upbringing
  • islamic upbringing
  • jewish upbringing
 
1- قرآن کریم؛ ترجمه ی محمدمهدی فولادوند؛ تهران: پیام عدالت، 1398 ش.
2-  آبی، منصور بن حسین؛ نثرالدر فی المحاضرات؛ بیروت: دارالکتب العلمیه، بیتا.
3-  پایان نامه ی کارشناسی ارشد، تربیت دینی کودک در قرآن و تورات ؛اساتید راهنما: آقاعبدالله، نسرین، دکتر بی بی سادات رضی بهابادی و دکتر لیلا هوشنگی، دانشگاه الزهراء، 1394 ش.
4- آنترمن، اَلن؛ باورها و آیین های یهودی؛ ترجمه ی رضا فرزین؛ قم: دانشگاه ادیان و مذاهب، 1393 ش.
5-  ابن أبی الحدید، عبدالحمید بن هبة الله؛ شرح نهج البلاغة لإبن أبی الحدید؛ قم: مکتبة آیةالله المرعشی النجفی،1404 ق.
6- ابن ادریس حلی، محمدبن احمد؛ السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی؛ قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعهلجماعه المدرسین، 1410 ق.
7-  ابن اشعث، محمد بن محمد؛ الجعفریات؛ تهران: مکتبه النینوی الحدیثه، بی تا.
8-  ابن بابویه صدوق، محمد بن علی؛ الامالی؛ تهران: کتابچی، 1376 ش.
9-  --------؛  الخصال؛ قم: جامعه مدرسین، 1362 ش.
10- ------------ ؛ علل الشرایع؛ قم: کتابفروشی داوری، 1385 ش.
11- ----------- ؛ من لایحضره الفقیه؛ قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1413 ق.
12-  ابن حیون، نعمان بن محمد؛ دعائم الاسلام و ذکر الحلال و الحرام والقضایا و الاحکام عن اهلبیت رسول الله علیه و علیهم افضل السلام؛ قم: آل البیت علیهم السلام، 1385 ق.
13-  ابن شهر آشوب، محمد بن علی؛ مناقب آل ابیطالب علیهم السلام؛ قم: علامه، 1379 ق.
14-  ابن  شعبه حرانی، حسن بن علی؛ تحف العقول؛ قم: جامعه مدرسین، 1404 ق.
15- ابن قولویه، جعفر بن محمد؛ کامل الزیارات؛ نجف: دارالمرتضویه، 1356 ش.
16-  ابن منظور، محمد بن مکرم؛ لسان العرب؛ بیروت: دارالفکر، 1414 ق.
17-  پایان نامه ی « وظایف والدین در قبال فرزندان از دیدگاه قرآن و حدیث » ؛ اسلامی جمال آباد، الهام کارشناسی ارشد، استاد راهنما: دکتر غلا محسین تاجری نسب، دانشکده ی اصول الدین تهران، 1388 ش.
18-  طراحی مدل مفهومی "مراحل تربیت مبتنی بر دیدگاه اسلام" و دلالتهای تربیتی؛ اسلامی مهر، یعقوب
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، شمارهی؛ استراتژی تئوری داده بنیاد متنی 46 ، 1399 ش.
19-  امینی، ابراهیم؛ اسلام و تعلیم و تربیت؛ تهران: انجمن اولیا و مربیان جمهوری اسلامی ایران، 1373 ش.
20-  ایروانی، شهین؛ تعلیم و تربیت در آیین یهود؛ تهران: دریا، 1383 ش.
21-  باقری، خسرو؛ نگاهی دوباره به تربیت اسلامی؛ تهران: مؤسسه فرهنگی مدرسه برهان(انتشارات مدرسه)،1385 ش.
22- بستانی، فؤاد افرام؛ فرهنگ ابجدی؛ تهران: اسلامی، 1375 ش.
23-  برقی، احمد بن محمد خالد؛ المحاسن؛ قم: دارالکتب الاسلامیه، 1371 ق.
24-  بیهقی، احمد بن حسین؛ السنن الکبری؛ بیروت: دارالکتب العلمیه، 1424 ق.
25-  نشریه علوم ؛« در فرزند پروری، گونه ها و تحلیل درونی آنها » سبع سنین « روایات» ؛ پسندیده، عباسحدیث، شماره 81 ، صص 3 - 24 ، 1395 ش.
26-  تعلیمات دینی و فرهنگ یهود دوره راهنمایی؛ بی جا،انجمن فرهنگی اوتصرهتورا گنج دانش، 1364 ش.
27-  جوهری، اسماعیل بن حماد؛ الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه؛ بیروت: دارالعلم للملایین، 1407 ق.
28-  حاجی ده آبادی، محمدعلی؛ درآمدی بر نظام تربیتی اسلام؛ قم: مرکز جهانی علوم اسلامی، 1377 ش.
29-  حر عاملی، محمد بن حسن؛ هدایه الامه الی احکام الائمه علیهم السلام؛ مشهد: آستان قدس رضوی، 1414ق.
30- حسینی زاده، سید علی؛ سیره ی تربیتی پیامبر و اهل بیت؛ قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1380 ش.
31-  حمویی جوینی، ابراهیم بن محمد؛ فرائد السمطین؛ بیروت، مؤسسه المحمودی، ، بی تا.
32-  حمیری، عبدالله بن جعفر؛ قرب الاسناد؛ قم: مؤسسه آلالبیت علیهم السلام، 1413 ق.
33-  پژوهشهای اخلاقی « پیامدهای اخلاقی تربیتی حدیث الولد سید سبع سنین» ؛ خاتمی، سید جوادشماره ی 13 ، 1392 ش.
34-  خوارزمی، موفق بن حمد؛ المناقب؛ بی جا: مؤسسه النشر الاسلامی، 1411 ق.
35-  دهخدا، علی اکبر؛ لغتنامه؛ تهران: دانشگاه تهران، 1372 ش.
36-  دلشاد تهرانی، مصطفی؛ سیری در تربیت اسلامی؛ تهران: ذکر، 1376 ش.
37-  راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ مفردات الفاظ قرآن؛ بیروت: دارالقلم، 1412 ق.
38- ربی سیمونوویتس؛ قوانین طهارت خانوادگی (خلاصه قوانین نیدا)؛ ترجمه ی انجمن طهارت خانوادگی، بروکلین نیویورک، بیتا .
39-  ریشهری، محمد؛ حکمتنامه کودک؛ قم: دارالحدیث، 1385 ش.
40-  سید رضی، محمد بن حسین؛ نهج البلاغه؛ ترجمه ی دشتی؛ چاپ پنجم، قم: مشرقین، 1379 ش.
41-  شهید ثانی، زین الدین؛ منیه المرید؛ قم: مکتبه الإعلام الاسلامی، 1409 ق.
42- طبرانی، سلیمان بن أحمد؛ معجم الاوسط؛ قاهره: دارالحرمین، 1415 ق.
43- طبرسی، حسن بن فضل؛ مکارم الاخلاق؛ قم: الشریف الرضی، 1412 ق.
44- طوسی، محمد بن حسن؛ تهذیب الاحکام؛ تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1407 ق.
45- عیاشی، محمد بن مسعود؛ تفسیرالعیاشی؛ تهران: المطعبه العلمیه، 1380 ق.
46-  فراهیدی، خلیل بن احمد؛ کتاب العین؛ قم: هجرت، 1409 ق.
47-  فیومی، احمد بن محمد؛ المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر؛ قم: دارالهجره، 1414 ق.
48-  قطب راوندی، سعید بن هبه الله؛ الدعوات؛ قم: مدرسه امام مهدی عج؛ 1407 ق.
49-  قمی، شیخ عباس؛ مفاتیح الجنان؛ قم: آیین دانش، 1395 ش.
50-  قمی، علی بن ابراهیم؛ تفسیرالقمی؛ قم: دارالکتاب، 1404 ق.
51-  کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق؛ الکافی؛ تهران: دارالکتب الإسلامیة، 1407 ق.
52-  کوهن، ابراهام؛ گنجینه های از تلمود؛ ترجمه ی امیر فریدون گرکانی؛ تهران: اساطیر، 1382 ش.
53-  متقی هندی، علی بن حسام؛ کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال؛ بیروت: مؤسسه الرساله، 1401 ق.
54-  مروجی طبسی، محمدجواد؛ حقوق فرزندان در مکتب اهل بیت؛ قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه
قم، 1376 ش.
55-  مطهری، مرتضی؛ تعلیم و تربیت در اسلام؛ تهران: صدرا، 1390 ش.
56- --------------- ؛ کلیات علوم اسلامی(2)  کلام- عرفان-حکمت عملی؛ قم: صدرا، 1395 ش.
57- موحدی پارسا، فاطمه،  تربیت اخلاقی کودکان در دوره سیادت از منظر اندیشمندان نشریهی تربیت « ؛ تربیت اسلامی،شماره 28 ، 1398 ش.
58-  نسائی، احمد بن شعیب؛ السنن الصغری؛ حلب: مکتب المطبوعات الاسلامیه، 1406 ق.
59-  نوری، حسین بن محمد تقی؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل؛ قم: مؤسسه آلالبیت علیهمالسلام، 1408ق.
60-  دانشنامه جهان اسلام، تهران: بنیاد دائره المعارف اسلامی، ؛« تلمود»؛ هوشنگی، لیلا 1383 ش.
61-  یاشار، هارا و باروخ؛ روش زندگی (قوانین و رسوم ملت یهود)؛ تهران: بنیتوراه، 1364 ش.
 Demsky, Aaron, 2007, «Education, Jewish in the biblical period», Encyclopedia Judaica, New York: Thomson GALE.
 Israel w. Slotki, translated by, 1990, Hebrew-English Edition of The Babylonian Talmud, editorship: I. Epstein, London: The Soncino Press.
 Moriel, Yehuda, 2007, «Education, Jewish in the Talmud», Encyclopedia Judaica, New York: Thomson GALE.
4
سایتها:
مجموعه کتب عهد عتی ، ق سایت کتابخانهی تاریخ ما (www.pdf.tarikhema.ir).