بررسی حق سلامت روانی زوجه در قرآن و احادیث فقهی با تأکید بر آثار تربیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 خیابان شهید میثمی

2 دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران و مدرس حوزه و دانشگاه، ایران

3 دانشجوی دکتری مطالعات زنان گرایش حقوق زن در اسلام، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

10.22034/iued.2022.542211.2163

چکیده

حقوق زوجه در فقه و حقوق اسلامی از جایگاه والا و اهمیت خاصی در بعد جسمی و روانی برخوردار است. با توجه به تأکید اسلام به تحکیم خانواده، کاهش آسیب‌های خانواده و نقش تربیتی زوجه در تربیت فرزندان، در این پژوهش، حق سلامت روانی زوجه از سوی زوج با نگاهی نو و با رویکرد فقهی و حقوقی بررسی و شاخصه‌ها، عوامل تأمین سلامت روانی زوجه و ابعاد مختلف آن روشن گردید. در این راستا، عواملی همچون عامل قوامیت زوج، غیرت‌ورزی زوج، معاشرت نیکو، تفریحات سالم، ارتباط جنسی زوج با زوجه و نقش هریک از این عوامل در سلامت روانی و آرامش روحی زوجه و همچنین تزاحم بین حقوق زوج با حق سلامت زوجه و راهکارهای مقابله با آن‌ها بر اساس دیدگاه‌های فقهی و حقوقی و با تأکید بر آثار تربیتی تبیین گردید. در نتیجهی این بررسی‌ها مشخص شد که حقوقی که فقه اسلامی برای زوجه در ابعاد مختلف بر عهده زوج قرار داده، سبب تأمین سلامت و آرامش روانی زوجه و درنهایت، ارتقای سلامت خانواده و آثار مثبت تربیتی خواهد گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The right of the wife to mental health in the Qur'an and jurisprudential hadiths with emphasis on educational effects.

نویسندگان [English]

  • Farajollah Hedayatnia 1
  • Abdullah Javan 2
  • Nafiseh Sadat Fazeliyan 3
1 خیابان شهید میثمی
2 PhD in Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, University of Tehran and Professor of the Seminary and the University. Iran
3 PhD student in Women's Studies, Majoring in Women's Rights in Islam, University of Religions & Denominations, Qom, Iran
چکیده [English]

The wife's rights in Islamic jurisprudence and law have a high status and special importance in the physical and psychological dimensions. According to Islam's emphasis on strengthening the family, reducing family injuries and the role of the wife's education in raising children, in this study, the husband's right to mental health with a new perspective and with a jurisprudential and legal approach to study and characteristics, factors providing mental health and Its various dimensions became clear. In this regard, factors such as the factor of the couple's consistency, the couple's non-tourism, good socializing, healthy recreation, the couple's sexual relationship with the wife and the role of each of these factors in the wife's mental health and peace of mind. They were explained based on jurisprudential and legal views and with emphasis on educational works. As a result of these studies, it was found that the rights that Islamic jurisprudence has imposed on the wife in various dimensions will provide the wife with health and peace of mind, and ultimately, promote family health and positive educational effects.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wife mental health
  • Qur'an
  • Hadith
  • Fiqh
  • Training
1- قرآن کریم.
2- نهجالبلاغه؛ ترجمهی محمد دشتی.
3- آلیاسین، محمدحسن؛ رسالة الحقوق؛ نجف:مکتبة الامام الحسن (ع) العامة، بیتا.
4- ابنالاثیرالجزری، مجدالدین؛النهایة فیغریب الحدیث؛بیروت:المکتبة العلمیة،1399ق.
5- نمنظور، محمدبنمکرم؛ لسان العرب؛ بیروت:دار صادر،1414ق.
6- پناهی، علی احمد؛ سبک زندگی؛ قم: موسسه پژوهشی امام خمینی،1393ش.
7- تمیمی آمدی، عبدالواحد؛ غرر الحکم و درر الکلم؛ تصحیح سید مهدی رجایی؛ قم:دار الکتابالإسلامی،1410ق.
8- جوادیآملی،عبدالله؛تفسیر تسنیم ؛قم: اسراء،1388ش.
9- ــــــــــــــــــ؛ زن در آیینه جمال و جلال؛قم: اسراء،1375ش.
10- الجوهری،اسماعیلبنحماد؛ تاج اللغة و صحاح العربیة ؛بیروت: دار العلم للملایین،1407ق.
11- حر عاملی، محمدبنحسن؛ وسائل الشیعه؛ قم:مؤسسة آلالبیت علیهمالسلام لإحیاء التراث،1412ق.
12- حکمتنیا،محمود؛حقوق و مسئولیتهای فردی و اجتماعی زن؛ تهران:  انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،1390ش.
13- ـــــــــــــــــ؛ فلسفه نظام حقوق زن؛ تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،1397ش.
14- خوئی، سید ابوالقاسم؛ موسوعة الامام الخوئی؛ نجف:مؤسسة الخوئی الإسلامیة،1417ق.
15- دانشپژوه، مصطفی؛ مقدمه علم حقوق با رویکرد حقوق ایران و اسلام؛ قم: پژوهشگاه حوزه ودانشگاه،1392ش.
16- رئوف، هبه؛ مشارکت سیاسی زن؛ترجمهیمحسن آرمین؛ تهران: نشر قطره،1377ش.
17- الزبیدی، مرتضی؛ تاج العروس؛ بیروت: دارالفکر، بیتا.
 18- زکریا،احمدبنفارس؛ معجم مقاییس اللغة؛ قم:مکتبة الاعلام الاسلامی،1404ق.
19- سالاریفر، محمدرضا؛ خشونت خانگی علیه زنان؛ تهران: گلبرگ،1398ش.
20-   شهید ثانی،زینالدینبنعلی؛ مسالک الافهام؛ قم: موسسه معارف اسلامیه،1387ش.
21- شیخ صدوق، محمدبنعلی؛ امالی؛ترجمهیمحمدباقر کمرهای؛ تهران: کتابچی،1376ش.
22- ـــــــــــــــــــــــــ، من لا یحضره الفقیه؛ تصحیح علیاکبر غفاری؛ قم:دفتر انتشارات اسلامى،1413ق.
23- صدر، سیدمحمدباقر؛بحوث فی علم الاصول؛قم: المجمع العلمى للشهیدالصدر، بی تا.
24- صفایی، سید حسین و امامی، اسدالله؛ مختصر حقوق خانواده؛تهران: میزان،1398ش
25- طباطبایی، سید محمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ قم: دفتر انتشارات اسلامی،1417ق.
26- طبرسی، فضلبنحسن؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ تهران: ناصرخسرو،1372ش.
30- طریحی نجفی، فخرالدین؛مجمع البحرین؛ تحقیق سید احمد حسینی؛ تهران: مرتضوی،1362ش.
31- طوسی، محمدبنحسن؛ المبسوط فی فقه الإمامیة؛ تهران:المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثارالجعفریة،1387ق.
32- عروسی حویزی، عبدعلیبنجمعه؛ نور الثقلین؛ تصحیح هاشم رسولی محلاتی؛ قم: اسماعیلیان،1415ق.
33- فاضللنکرانی،محمد؛ احکام پزشکان و بیماران؛ قم:مرکز فقهى ائمهیاطهار (ع)،1427ق.
34- فیض کاشانی، ملامحسن؛ تفسیر صافی؛ تهران:مکتبة الصدر،1416ق.
35- کاتوزیان، ناصر؛دورهحقوق مدنی خانواده؛ تهران: گنج دانش،1399ش.
36- کلاین برگ، اتو؛روان شناسی اجتماعی؛ترجمهیعلیمحمد کاردان؛ تهران: اندیشه،1368ش.
37- کلینی محمد بن یعقوب،اصول کافی؛ تهران: دار الکتب الإسلامیة،1407ق.
38- گلپایگانی، سید محمدرضا؛ مجمع المسائل؛ قم:دار القرآن الکریم،1409ق.
 
39- مجلسی، محمدباقر؛بحار الانوار؛ بیروت:دار الاحیاء التراث،1403ق.
40- محقق داماد، سید مصطفی؛ بررسی فقهی حقوق خانواده، نکاح و احلال آن؛ تهران: مرکز نشرعلوم اسلامی،1400ش.
41- معینیفر، محدثه؛«راهکار حل تزاحم حق تولیدمثل زوج و حق سلامت زوجه»؛ فقه پزشکی،سال9، شمارهی31-30،1396ش.
42- مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه؛ تهران:دارالکتب الاسلامیة،1374ش.
43- -نیکوبیان، امیر؛ قانون مدنی؛ قم: پیام نوآور،1393ش.
44- هدایتنیا، فرجالله؛ نشوز زوجین در فقه و نظام حقوقی ایران؛ تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه،1397ش.