بررسی روایی نقش تربیتی حیاء ممدوح و مذموم ؛ راهکارهای تحصیل و درمان

دانش نهاد, محمد; وکیلی, محمدحسن

doi:10.22034/iued.2022.534125.2070

بررسی روایی نقش تربیتی حیاء ممدوح و مذموم ؛ راهکارهای تحصیل و درمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه الهیات دانشکده علوم انسانی دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران. مدرسه نور حکمت رضوی حوزه مشهد مشهد ایران

² گروه الهیات موسسه مطالعات راهبردی، حوزه مشهد مشهد ایران

10.22034/iued.2022.534125.2070

چکیده

یکی از مفاهیم جوانحی ارزشمند تربیتی در منابع دینی حیاء می‌باشد که آثار شگرف و بسیار مهمی برای آن در تربیت انسانها ذکر گردیده است اما آن چیزی که بر اساس روایات جای تأمل دارد آن است که تمام اقسام حیاء از چنین اهمیتی برخوردار نیستند بلکه ضدارزش می‌باشند. تحقیق پیشرو به دنبال آن است که مبتنی بر روایات میان حیاء ممدوح و حیاء مذموم تفکیک نماید و پس از آن راهکارهای تحصیل حیاء ممدوح و راهکارهای درمان حیاء مذموم را در جهت تربیت صحیح انسان ارائه نماید. از جمله نتایج تحقیق آن که 1- راهکارهای تحصیل حیاء ممدوح متفاوت با راهکارهای درمان حیاء مذموم می‌باشد. 2- راهکارهای تحصیل حیاء به طور کلی از دو طریق آموزش حیاء و ایجاد آن حاصل می‌گردد که خود ایجاد حیاء نیز متوقف بر تمرین نمودن و نورانی نمودن درونی است. 3- راهکارهای درمان حیاء مذموم نیز نیازمند مراحلی همچون تفکر نمودن در قبح نداشتن انجام امور شایسته در نزد خداوند متعال، تأمل در بی‌ارزش بودن سخن دیگران در برابر خداوند متعال و رعایت نمودن اصل تدریج در مقابله با حیاء مذموم است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.25384260.1400.7.2.2.0

عنوان مقاله [English]

Investigating the validity of the educational role of praised and condemned modesty; Education and treatment strategies

نویسندگان [English]

MOHAMMAD DANESHNAHAD ¹
MOHAMMADHASAN VAKILI ²

¹ Department of Theology, Faculty of Humanities, Yasouj University, Yasouj, Iran. Noor Hekmat Razavi School, Mashhad, Mashhad, Iran

² Theology Department of the Institute of Strategic Studies, Mashhad, Mashhad, Iran

چکیده [English]

One of the valuable concepts of education is modesty in religious sources, for which wonderful and very important effects have been mentioned in educating human beings, but what is worth considering according to the narrations is that not all forms of modesty are of such importance but are anti-human. Leading research seeks to distinguish between the praiseworthy modesty and the reprehensible modesty based on the narrations, and then to present the strategies for studying the praiseworthy modesty and the treatment strategies for the reprehensible modesty in order to properly educate human beings. Among the results of his research, which are as follows: 1. The strategies for studying Mamdouh's modesty are different from the strategies for treating reprehensible modesty. 2- Strategies for learning modesty are generally achieved through two modes of teaching modesty and creating it. Creating modesty itself stops at practicing and enlightening the inner self. 3- Strategies for treating reprehensible modesty also require steps such as thinking about not doing good deeds in the sight of God Almighty, reflecting on the worthlessness of others' words before God Almighty, and observing the principle of gradualness in dealing with reprehensible modesty.

کلیدواژه‌ها [English]

"Islamic education system"
"Narrations"
"Praised modesty"
"Condemned modesty"

مراجع

منابع
1- قرآن کر یم.
2- ابن بابویه، محمدبن على؛ من لا یحضره الفقیه؛ قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین
حوزه علمیه قم، 1413 ق.
3- اسکافى، محمدبن همام؛ التمحیص؛ قم: مدرسة الإمام المهدى، 1404 ق.
4- بررسی وضعیت ادب و حیا در جامعه ی ایران، عوامل مؤثر و « ؛ اکبری، عادل و خیراندیش، صفیه
مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، شمارهی ؛» راهکارهای ارتقا 21 ، 1396 ش.
5- برقى، احمدبن محمد؛ المحاسن، قم: دار الکتب الإسلامیة، 1371 ق.
6- تمیمى آمدى، عبدالواحد بن محمد؛ غررالحکم و دررالکلم؛ قم: دار الکتاب الإسلامی، 1410 ق.
7- حرانى، حسن بن على؛ تحف العقول، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1404 ق.
8- حر عاملى، محمد بن حسن؛ وسائل الشیعة؛ قم: مؤسسة آل البیت علیهمالسلام، 1409 ق.
9- حکیمى، محمدرضا؛ حکیمى، محمد؛ حکیمى، على؛ الحیاة؛ تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى، 1380
ش.
10- حلى، احمد بن محمد؛ عدة الداعی و نجاح الساعی؛ قم: دار الکتب الإسلامی؛ 1407 ق.
11- خوانسارى، محمد بن حسین؛ شرح آقا جمال خوانسارى بر غررالحکم و دررالکلم؛ تهران: دانشگاه
تهران، 1366 ش.
12- دیلمی، احمد و آذربایجانی، مسعود؛ اخلاق اسلامی؛ قم: معارف، 1380 ش.
13- رگنهان، بى. آر؛ مقدمه اى بر نظریه هاى یادگیرى؛ ترجمهی على اکبر سیف؛ تهران: دانا، 1374 ش.
14- پژوهشهای ؛» حیا فضیلتی بنیادین یا هیجانی زودگذر « ؛ ذوالحسنی، فرزانه و خوشدل روحانی، مریم
اخلاقی، شمارهی 26 ، 1395 ش.
15- سید رضی، محمد بن حسین؛ نهج البلاغة )للصبحی صالح(، قم: هجرت، 1414 ق.
16- رهیافت ،» تبیین میدان معناشناسی مفهوم "حیا" نهج البلاغه « ؛ شاملی، نصراله و بنائیان اصفهانی، علی
انقلاب اسلامی، شمارهی 14 ، 1390 ش.
17- صفار، محمد بن حسن؛ بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد ص؛ قم: مکتبة آیةالله
المرعشی النجفی، 1404 ق.
18- طبرسى، حسن بن فضل؛ مکارم الأخلاق؛ قم: الشریف الرضى، 1412 ق.
19- طبرسى، على بن حسن؛ مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار؛ نجف: المکتبة الحیدریة، 1385 ق.
20- طبرسى، فضل بن حسن؛ تفسیر جوامع الجامع؛ قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، 1412 ق.
21- مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ تهران: ناصرخسرو، 1372 ش.
22- طوسى، محمد بن الحسن؛ تهذیب الاحکام؛ تهران: دار الکتب الإسلامیه، 1407 ق.
23- غزالی، محم دبن محمد؛ إتحاف السّادة المتقین بشرح إحیا علوم الدین؛ بیروت: دار الکتب العلمیة،
1426 ق.
24- فیض کاشانی، محمد؛ راه روشن؛ ترجمه ی محمد صادق عارف، محمدرضا عطایی و عبدالعلی
صاحبی؛ مشهد: آستان قدس رضوی، 1372 ش.
25- لیثى واسطى، على بن محمد؛ عیون الحکم و المواعظ؛ قم: دار الحدیث، 1376 ش.
26- درسهایی از مکتب اسلام، آثار فردی و اجتماعی شرم و حیا؛ کریمی، حسین 597 ،1398 ش.
27- کلینى، محمدبنیعقوب؛ کافی؛ تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1407 ق.
28- فیض الاسلام اصفهانى، على نقى؛ ترجمه و شرح نهج البلاغة؛ تهران: مؤسسه ی چاپ و نشر تألیفات، فیض الإسلام، 1379 ش.
29- فیض کاشانى، محمد محسن؛ الوافی؛ اصفهان: کتابخانه ی امام أمیرالمؤمنین على ع، 1406ق.
30- قمى، على بن ابراهیم؛ تفسیر القمی؛ قم: دار الکتاب، 1404 ق.
31- مجلسى، محمد باقر؛ بحارالأنوار؛ بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1403 ق.
32- مرآةالعقول فی شرح أخبار آلالرسول؛ تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1404 ق.
33- مجلسى، محمدتقى؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه؛ قم: مؤسسه فرهنگى اسلامى، کوشانبور، 1406 ق.
34- مفید، محمد بن محمد؛ المقنعة؛ قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید، 1413 ق.
35- مقدم متقی، امیر؛ حیا و عفاف در فرهنگ عصر جاهلی؛ مجله سفینه، شمارهی 63 ، 1398 ش.
36- مکارم شیرازی، ناصر؛ اخلاق در قرآن؛ قم: مدرسة الإمام علی بن أبیطالب، 1385 ش.
37- مکارم شیرازى، ناصر؛ تفسیر نمونه؛ تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1371 ش.
38- نورى، حسین بن محمد تقى؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل؛ قم: مؤسسة آلالبیت علیهم السلام، 1408 ق.
39- ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسى؛ مجموعة ورّام؛ قم: