آسیب‌شناسی تربیت دینی جوانان در مسائل عبادی از دیدگاه آیات و روایات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی شاهرود

2 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران و همکار علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

چکیده

اسلام مکتبی تربیتی است که هر چه در آن آمده به نوعی با  تزکیه و تربیت انسان ارتباط دارد و آیه‎ها و احادیث زیادی به این مطلب اشاره دارد. نگرش اسلام به جوان و جوانی مبتنی بر واقعیت است که از نگاهی واقع‌بینانه و تصویری کامل از ابعاد وجودی زندگی آدمی است به گونه‌ای که نه از ویژگی‌های مثبت این دوره غفلت می‌شود و نه خصوصیات منفی آن نادیده گرفته شده است، بلکه نقاط منفی را مقتضای دوره جوانی می‌داند که باید به وسیلة جامعه هدایت شود.
شناخت عوامل آسیب‌زا در تربیت دینی از مهم­ترین مباحث تربیتی است که تعیین‎کننده ضوابط و هنجارهای حاکم بر فرآیند تربیت است و با توجه به مرحله‌ای بودن رشد انسان، متناسب با هر مرحله از رشد، اصول حاکم بر فرایند هم متفاوت است. آنچه انسان را از دین و آیین خود خارج می‌سازد و متأسفانه بسیاری از مربیان و خانواده‌ها از آن غافلند و در طول تاریخ ضربه‌های زیادی از این ناحیه متوجه جوانان شده است، نشناختن آسیب‌ها و آفت‌های دین‎داری است. از جمله می‎توان به این موارد اشاره کرد: کج‌اندیشی دین‎داران و برداشت غلط از معارف و مفاهیم دینی، افراط و تفریط در مسائل عبادی، کمال‌گرایی غیر واقعی و سهل‌انگاری در امر آموزش مسائل مربوط به عبادات. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The pathology of youths’ religious education in worshiping issues from Quran and Hadiths perspective

نویسندگان [English]

  • mohanad esmaeil salehizadeh 1
  • roholah mohamadi 2
چکیده [English]

Islam is an educational school; everything in this school has a relationship with human beings’ refinement and education. Many Quranic verses and hadiths have explicitly referred to this subject. Islam ideology toward the young and youth is based on a reality having a realistic view and a complete picture of all the dimensions of human beings’ life. Relying on this view, neither negative nor positive aspects of youth are overlooked but the negative aspects are prerequisite for the youth and should be guided wisely by the society.
In religious education, the recognition of deleterious factors is of important educational issues determining the rules and regulations in the process of education. Due to the growth process of human beings, congruent with every specific stage, the principles of the process should be different. What makes human abandons his religion and customs is the lack of knowledge of religiosity damages and losses including paranoiac believers, misconception of religious teachings and religious concepts, extremes in worshiping matters, unrealistic perfectionism, and inadvertence in teaching issues related to worships. Since many families and educators ignore these factors, they have been the root of many youths’ suffering in history.

کلیدواژه‌ها [English]

  • education
  • religious education
  • educational pathology
  • youths
  1.  

    1. قرآن کریم.
    2. ابن أبی جمهور، محمد بن زین‌الدین، (1405ق)، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، محقق و مصحح مجتبى‏عراقى، چاپ اول، قم: دار سید الشهداء للنشر.
    3. ابن ابی الحدید، عبد الحمید بن هبه الله، (بی تا)، شرح نهج البلاغة، محقق: محمد ابو الفضل ابراهیم، قم: کتابخانه حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی(ره).
    4. ابن شعبه حرّانی، حسن بن على، (1404ق). تحف العقول عن آل الرسول صلى الله علیه و آله وسلم، محقق و مصحح على اکبر غفارى، چاپ دوم، قم: جامعه مدرسین.
    5. ابن فارس، احمد، (1424ق)، معجم المقاییس اللغه، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، مصر.
    6. احمدی، سید احمد، (1364ش)، «اصول وروش های تربیت اسلامی»، اصفهان: نشر دانشگاه اسلامی اصفهان.
    7. اربلى، على بن عیسى، (1381ق)، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، محقق و مصحح هاشم‏ رسولى محلاتى، چاپ اول، تبریز: بنى هاشمى.
    8.   باقری، خسرو، (1384ش)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، تهران: انتشارات مدرسه.
    9.  ________، (1382ش)، چیستی تربیت دینی، تهران: نشر تربیت اسلامی وابسته به معاونت پرورشی.  
    10. بحرانى، سید هاشم بن سلیمان، (1374ش)، البرهان فی تفسیر القرآن، چاپ اول، قم: مؤسسه بعثه.
    11. بیضون، لبیب، (1408ق)، تصنیف نهج البلاغة، چاپ الثانیة، قم: مرکز النشر مکتب الاعلام الاسلامی.
    12. تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، (1366ش)، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، محقق و مصحح مصطفی درایتی، چاپ اول، قم: دفتر تبلیغات.
    13. ثقفى تهرانى، محمد، (1398ق)، تفسیر روان جاوید، چاپ سوم، تهران: انتشارات برهان.
    14. حسینی زاده، سید علی و محمد علی حاجی ده آبادی، (1386ش)، بررسی مسایل تربیتی جوانان در روایات، چاپ سوم، نشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سازمان فرهنگی هنری تهران.
    15. داوودی، محمد، زیر نظر علیرضا اعرافی، (1378ش)، سیرة تربیتی پیامبر و اهل بیت، نشر پژوهشکده دانشگاه وحوزه چاپ زیتون.
    16. دشتى، محمد، (1379ش) ، نهج البلاغة، چاپ اول،قم: مشهور.
    17. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (1416ق)، مفردات الفاظ قرآن، دمشق: نشر دارالقلم.
    18.  رفیعی، ناصر، (1389ش) ،گفتار رفیع، چاپ سوم، قم: نشر معروف.
    19. سلیمانی فر، ثریا، (1384ش) ،بررسی شخصیت جوان از دیدگاه قرآن، حدیث، علم روان شناسی،  تهران: نشر فرهنگ مکتوب.
    20. سهراب پور، همت، (1382ش)، جوانان در طوفان غرایز، چاپ سوم. قم: نشر موسسه بوستان کتاب.
    21. سید رضى، محمد بن حسین موسوى، (1414ه ق)، نهج البلاغة، چاپ اول‏، قم: مؤسسه نهج البلاغه‏.
    22. قرائتى، محسن، (‏1383 ش)، ‏تفسیر نور، چاپ یازدهم‏، تهران:‏ مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن.
    23. قرشى، سیدعلى اکبر، (1371 ش)، قاموس قرآن، چاپ ششم، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
    24. ــــــــــــــــــــــــــ ، (1377 ش)، تفسیر احسن الحدیث، چاپ سوم. تهران: بنیاد بعثت.
    25. کیومرثی، غلامعلی، (1389ش)، مبانی و اصول تربیت و تفاوت با تعلمیات دینی، چاپ چهارم، : اتشارات مدرسه.
    26. کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، (1429 ق)، الکافی، 15جلد، چاپ اول، قم: دار الحدیث.
    27. مترجمان، (1377ش)،تفسیر هدایت، ‏چاپ اول، ‏مشهد: بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى.
    28. مترجمان،(1360ش)،ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ اول، تهران: انتشارات فراهانی.
    29. مجلسى، محمد باقر، (1403ق)، بحار الأنوارالجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار. 111جلد، چاپ دوم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
    30. محمدی ری شهری، محمد،(1383ش)، میزان الحکمه، چاپ سوم، قم: نشر موسسه فرهنگی دارالحدیث.
    31. معین، محمد، (1363ش)، فرهنگ فارسی معین، چاپ چهارم، تهران: امیرکبیر.
    32. مکارم شیرازی، ناصر، (1374ش)، تفسیر نمونه، چاپ اول، تهران: دارالکتب اسلامیه.
    33. موسوی همدانی، سیدمحمد باقر، (1374ش)، ترجمه تفسیر المیزان، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین.
    34. همت بناری، علی،(1380ش)، «نگاهی به عوامل آسیب شناسی تربیت دینی نوجوانان و جوانان (با تاکید بر عوامل آسیب زا در نظام آموزش و پرورش، مجله تربیت اسلامی، شماره 6. (از صفحه 171 تا 186).