بررسی نقش تربیتی نشاط معنوی با توجه به گزاره‌های قرآنی و روایی

توکلی خانیکی, محمد جواد; قاسمی شهری, سید علی

doi:10.22034/iued.2020.240021

بررسی نقش تربیتی نشاط معنوی با توجه به گزاره‌های قرآنی و روایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشکده تربیتی مدرس قران کریم

² دانشکده علوم و معارف قرآن

10.22034/iued.2020.240021

چکیده

نشاط معنوی مقوله‌ای است که علیرغم اهمیت فراوان آن، کمتر به آن به عنوان موضوعی مجزا توجه شده است. نشاط معنوی در ابعاد فردی و اجتماعی آن، تعادل را به همراه خواهد داشت. با از دست رفتن تعادل روانی، شاهد انواع اختلالات روانی فردی و از هم گسیختگی نظام اجتماعی خواهیم بود. نشاط معنوی که تجمیعی از ویژگی‌های نشاط و معنویت است، نقش تربیتی بی‌همتا، مداوم و مؤثری در سلامت روان فرد و اجتماع خواهد گذاشت.
این مقاله با هدف کنکاش در نقش تربیتی نشاط در سایه‌ی گزاره‌های دینی به روش توصیفی تحلیلی فراهم آمده است، از میان نقش‌های تربیتی متنوع و متفاوت نشاط معنوی، به سه مورد اشاره شده است. این بررسی با توجه به عنوان اعتباری گزاره‌های دینی صورت گرفته که در تعیین جایگاه موضوع مورد بحث و کالبدشکافی برای دستیابی سریع‌تر و کامل‌تر به هدف موردنظر، روشی نوین و مؤثر می‌نمایاند که می‌تواند پژوهش‌گر دینی را در نهادینه کردن و سامان‌بخشی تحقیقاتش یاری نماید.
از تحلیل گزاره‌های دینی، این نتایج حاصل شد که اولا: شادی تعریف شده در گزاره‌های دینی متناسب با سبک زندگی اسلامی است.
ثانیا: «نشاط معنوی» شادی عقلانی، مطلوب، ممدوح و پایداری است که لذّتش فوق لذّات حسّی است و "لذّت‌جویی صرف" را برنمی‌تابد و سبب پویایی، انگیزه‌بخشی، خلاقیّت، سرزندگی، شادابی و همبستگی و کمال انسان می‌شود. این نشاط قوّه‌ی مدرکه و اندیشه‌ی انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. و او را به فعالیتهای خداپسندانه و توبه و استغفار، رهنمون می‌شود. و این تنها راه رهایی از افسردگی و نگرانی است.

کلیدواژه‌ها