بخش نسبتا عظیمی از آموزهای روایی به بیان ثواب اعمال اختصاص پیدا کرده که میتوان با نگاه تربیتی آنها را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. آموزههای مزبور از تنوع قابل ملاحظهای برخوردارند که یکی از قالبهای عام، استفاده از قالب تمثیل است. در تمثیلات ثوابی به لحاظ طبیعت تمثیل و تشبیه، ارزش «مشبهٌ به» به مراتب بیشتر از «مشبه» بوده و بدین سبب انگیزه لازم برای انجام در مخاطب ایجاد شده است. یکی از تمثیلات ثوابی که کاربرد نسبتا فراوانی دارد، استفاده از قالب تولد دوباره میباشد. با پژوهشی که انجام یافت معلوم گردید قالب «کَیَوم وَلَدَتهُ اُمُّهُ» بیش از سی بار در روایات به کار رفته که همگی را میتوان در سه محور مقدمات عبادت، عبادت و خدمات اجتماعی، ذیل هشت عنوان دستهبندی نمود: 1. وضو و غسل، 2. نماز، 3. روزه، 4. حج، عمره و زیارت، 5. قرائت قرآن، 6. ذکر و دعای خاص، 8. رسیدگی به بیمار و تجهیز میت. در این دسته از روایات ثواب عناوین هشتگانه مزبور تولد دوباره و بازگشت به پاکی روز ولادت معرفی شده است. از کنار هم نهادن این عناوین، با بررسی محتوایی و فارغ از بحث سندی میتوان چنین نتیجهگیری کرد که عناوین مزبور زمینه توبه و مغفرت گناهان را برای فرد انجام دهنده فراهم میکنند که به فعلیت رسیدن آن در گرو عمل به مجموعه آموزههای دینی است. ضمن این که تعیین ثواب بازگشت به پاکی روز ولادت برای عناوین هشتگانه مزبور امری قراردادی نبوده، بلکه نوعی حکایت از واقع و تاثیر تکوینی عمل است.
)